Giới thiệu

Giới thiệu Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới 

     Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới (tên Tiếng Anh là: Institute for Family and Gender Studies, viết tắt là IFGS) là tổ chức nghiên cứu trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, có chức năng nghiên cứu cơ bản những vấn đề lý luận và thực tiễn về Gia đình và Giới nhằm cung cấp luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với những vấn đề Gia đình và Giới; tham gia đào tạo, thực hiện tư vấn về những vấn đề Gia đình và Giới ở Việt Nam.
     Nhiệm vụ chính của Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới là:
1. Trình Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam chiến lược, quy hoạch, kế hoạch 5 năm và hàng năm của Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới và tổ chức thực hiện sau khi được phê duyệt.
2. Nghiên cứu cơ bản về gia đình và giới ở Việt Nam.
3. Kết hợp nghiên cứu với đào tạo, thực hiện đào tạo sau đại học trong lĩnh vực chuyên môn về gia đình và giới; tham gia phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao theo yêu cầu của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam và các cơ quan có liên quan khác.
4. Góp ý và phản biện các chương trình, dự án phát triển kinh tế – xã hội quan trọng theo yêu cầu của các bộ, ngành, địa phương và sự phân công của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.
5. Tổ chức tư vấn khoa học và thực hiện cung cấp dịch vụ về những vấn đề kinh tế – xã hội phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới.
6. Hợp tác quốc tế về nghiên cứu và đào tạo theo quy định hiện hành.
7. Ký kết thực hiện các hợp đồng nghiên cứu và ứng dụng khoa học với các tổ chức, cơ quan nghiên cứu khoa học, các nhà khoa học trong và ngoài nước theo quy định của pháp luật và các quy chế của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.
8. Trao đổi thông tin khoa học với các cơ quan trong nước và nước ngoài theo quy định của pháp luật; quản lý tư liệu, thư viện; xuất bản các ấn phẩm khoa học; phổ biến các kết quả nghiên cứu khoa học và truyền bá kiến thức khoa học.

     Viện đã hoàn thành nhiều đề tài cấp nhà nước, cấp bộ, đề tài trọng điểm cấp bộ, đề tài hợp tác quốc tế và đề tài cấp cơ sở theo đúng tiến độ, với chất lượng chuyên môn tin cậy. Trên cơ sở kết hợp lý thuyết và thực tiễn, các nghiên cứu khoa học cấp nhà nước của Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới được thực hiện trong những năm gần đây tập trung vào những vấn đề như Nghiên cứu về hạnh phúc của người Việt Nam; Giá trị gia đình Việt Nam; hôn nhân xuyên biên giới; bình đẳng giới ở vùng dân tộc thiểu số; hôn nhân và gia đình ở cộng đồng tộc người ở Tây Nam Bộ; Hôn nhân của phụ nữ Việt Nam với người nước ngoài. Thực trạng người Việt Nam hồi hương từ Vương quốc Anh; Nghiên cứu đánh giá tổng thể về bình đẳng giới phục vụ phát triển bền vững…Các đề tài đã giúp cung cấp các luận chứng, luận cứ khoa học để Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới phục vụ kịp thời những nhiệm vụ của Đảng và Nhà nước giao, góp phần phát hiện và lý giải những vấn đề mới nảy sinh của hôn nhân, gia đình và giới ở Việt Nam, chỉ ra những đặc điểm và xu hướng biến đổi của gia đình, bình đẳng giới trong thời kỳ đổi mới và trong quá trình công nghiệp hóa và toàn cầu hóa.

     Các mảng nghiên cứu cơ bản của Viện:

• Những nghiên cứu cơ bản về Hôn nhân và gia đình của Viện đã góp phần phát hiện và lý giải những vấn đề mới xuất hiện của gia đình, chỉ ra những đặc điểm và xu hướng biến đổi của gia đình Việt Nam trong thời kỳ Đổi mới. Ngoài việc chỉ ra các mô hình phân công lao động, quyền lực trong gia đình Việt Nam ở các vùng miền khác nhau, các nghiên cứu về hôn nhân và gia đình còn chỉ ra được các mô hình lựa chọn hôn nhân, xu hướng biến đổi tuổi kết hôn và mô hình sống… Các nghiên cứu liên quan đến bạo lực gia đình, ly hôn, giá trị gia đình đã góp phần nhận dạng các hành vi bạo lực, các giá trị cơ bản trong gia đình, phân tích các yếu tố tác động, nguyên nhân và đề xuất các giải pháp nhằm hạn chế bạo lực gia đình, đề cao các giá trị tốt đẹp trong gia đình. Các kết quả đó là cơ sở để đưa ra những luận cứ khoa học cho việc xây dựng Luật, các Nghị định, các chính sách xã hội nhằm phát huy vai trò to lớn của gia đình trong việc bảo đảm hạnh phúc và phát triển cho các thành viên gia đình cũng như sự ổn định và phát triển xã hội.
• Những nghiên cứu cơ bản về giới mà Viện thực hiện trong những năm qua đã phân tích và luận giải thực trạng bất bình đẳng giới, đề xuất biện pháp, khuyến nghị chính sách cải thiện tình hình, tăng cường lồng ghép giới, đáp ứng tốt hơn các nhu cầu thực tiễn và lợi ích chiến lược giới, trong bối cảnh Việt Nam tăng cường hội nhập và phát triển. Từ đó, Viện cũng đã có những đóng góp nhất định trong việc xây dựng Luật Bình đẳng giới, đánh giá việc triển khai thực hiện Luật cũng như sửa đổi, bổ sung một số điều luật, chính sách khác liên quan đến lợi ích giới, bình đẳng giới…
• Những nghiên cứu cơ bản về trẻ em đã góp phần làm sáng tỏ những cơ hội và thách thức đối với sự phát triển của trẻ em Việt Nam. Chẳng hạn, vấn đề tác động của hội nhập kinh tế đến việc thực hiện quyền trẻ em, sự bất bình đẳng giới trong tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản của trẻ em, chăm sóc sức khỏe sinh sản và một số vấn đề xã hội bức xúc đối với trẻ em hiện nay. Từ đó cung cấp một số cơ sở lý luận và thực tiễn giúp các nhà hoạch định chính sách tham khảo trong quá trình xây dựng chính sách liên quan đến việc bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em.
• Những nghiên cứu cơ bản về người cao tuổi phân tích và đánh giá hệ thống chính sách hiện có của nhà nước đối với người cao tuổi. Từ đó đề xuất một số quan điểm cơ bản và định hướng giải pháp chính sách đối với người cao tuổi phù hợp với giai đoạn mới trong sự phát triển của đất nước, nhất là trong giai đoạn gia tăng tốc độ già hóa dân số và yêu cầu cấp bách xây dựng chiến lược an sinh xã hội.
• Bên cạnh việc triển khai nghiên cứu những vấn đề cơ bản, Viện đã đẩy mạnh các nội dung lý luận trong nghiên cứu. Một số chủ đề chính đã thực hiện là: lý luận về giới hay lý luận và thực tiễn trong việc thực hiện quyền trẻ em. Việc tăng cường nghiên cứu lý luận đã có tác động tích cực trong việc đào tạo cán bộ của Viện và nâng cao năng lực nghiên cứu của đội ngũ cán bộ nghiên cứu. Các nghiên cứu đã kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý thuyết và thực tiễn, dùng thực tiễn để kiểm nghiệm lý thuyết, đồng thời cũng từ thực tiễn để khái quát hóa thành lý luận. Bên cạnh đó, việc kết hợp chặt chẽ các phương pháp nghiên cứu định lượng và định tính góp phần nâng cao chất lượng các nghiên cứu về gia đình, giới, phụ nữ và trẻ em.
• Các nghiên cứu đánh giá chính sách cũng được Viện chú trọng, như Nghiên cứu đánh giá năng lực của các cơ quan nhà nước trong việc triển khai, thực hiện Luật bình đẳng giới, Luật phòng, chống bạo lực gia đình..
• Ngoài công tác nghiên cứu, thực hiện các chức năng của Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới, nhiều cán bộ đã tham gia đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ, học viên tại các học viện, các trường đại học và cơ sở đào tạo sau đại học, góp phần đào tạo nguồn nhân lực khoa học xã hội chất lượng cao cho đất nước. Công tác tự đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại chỗ cũng được Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới quan tâm. Các hình thức đào tạo được thúc đẩy bao gồm đào tạo tại chỗ (thông qua phân bổ cán bộ tham gia các hoạt động, các công đoạn nghiên cứu); cử cán bộ tham gia các khóa tập huấn nâng cao năng lực về chuyên môn, các hội thảo khoa học; tham gia đào tạo về lý luận chính trị và chuẩn hóa ngạch bậc nghiên cứu; cử cán bộ tham gia các khóa sau đại học ở trong nước và nước ngoài.
• Những năm gần đây, hoạt động tư vấn của Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới ngày càng đa dạng và đi vào chiều sâu. Phạm vi các đối tác tư vấn cũng mở rộng hơn. Các cơ quan, tổ chức đó là: Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Y tế, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Học viện Phụ nữ Việt Nam; Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; các tổ chức quốc tế như UNICEF, UNIFEM; Đại sứ quán Anh… và một số tổ chức phi chính phủ khác tại Việt Nam. Các hoạt động tư vấn đã góp phần khẳng định được uy tín và năng lực chuyên môn của các cá nhân nhà khoa học và của Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới với các cơ quan, tổ chức bên ngoài, nâng cao vị thế và uy tín của Viện.
• Không chỉ tham gia giảng dạy cho các trường đại học, Viện đã phối hợp với các viện nghiên cứu, trường đại học ở nước ngoài tổ chức nhiều lớp tập huấn về giới cho cán bộ từ các cơ quan bộ, ngành có liên quan. Bên cạnh đó, nhiều cán bộ của Viện còn tham gia tổ chức tập huấn cho cán bộ ở các cấp Trung ương và địa phương về giới và kỹ năng phân tích giới; lập kế hoạch kết hợp giới; tập huấn cho người dân về giới và phát triển cộng đồng; nâng cao nhận thức về pháp luật và sự bình đẳng cho phụ nữ, v.v…